Tôi nhớ khái niệm “ngoại giao cây tre” được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề cập lần đầu tiên vào năm 2016. Gần đây nhất, chúng ta có một cuốn sách nói rất kỹ về trường phái đối ngoại, ngoại giao Hồ Chí Minh mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam thể hiện được tâm hồn, cốt cách, khí phách của dân tộc, của con người Việt Nam với ba cụm từ rất quan trọng, có thể nói là ba từ khóa: gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển.
Gốc vững chính là những mục tiêu của đường lối đối ngoại Việt Nam: thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, vì hòa bình, hợp tác, hữu nghị. Gốc vững ở đây là lợi ích quốc gia dân tộc, đó là cái bất biến. Gốc vững ở đây chính là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Gốc vững ở đây cũng có thể là tinh thần, ý chí, cốt cách của con người và dân tộc Việt Nam, đó là tự lực, tự cường, độc lập, tự chủ. Bởi vì tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh có ba điểm nhấn lớn, thể hiện đúng như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói.
Đầu tiên là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; thứ hai là độc lập, tự chủ và đoàn kết quốc tế; thứ ba là ngoại giao hòa bình, rộng mở, thêm bạn bớt thù. Cho nên nội hàm gốc vững, từ góc nhìn của chúng tôi, đại diện cho ý chí tự lực tự cường, ý chí độc lập tự chủ; đại diện cho tư tưởng lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Gốc vững ấy là mục tiêu của đường lối đối ngoại. Gốc vững ấy chính là lợi ích quốc gia dân tộc.
Thân chắc ở đây chính là sự phối hợp giữa ba trụ cột ngoại giao, đó là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân.
Cành uyển chuyển phù hợp và ứng với phương châm của đối ngoại nhân dân, đó là chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả và sự uyển chuyển của đối ngoại nhân dân thể hiện bản chất của công tác đối ngoại nhân dân.
Bản chất của công tác đối ngoại nhân dân chính là công tác dân vận quốc tế, thuyết phục, vận động bạn bè, nhân dân, phong trào, chính khách các nước ủng hộ cho lợi ích quốc gia dân tộc của chúng ta, ủng hộ cho những cái mà chúng ta mong muốn. Sự uyển chuyển của đối ngoại nhân dân là ngoại giao tâm công, tấn công vào lòng người, chuyển hóa tình thế, vận động để các bạn ủng hộ lợi ích quốc gia dân tộc của chúng ta.
